پالونیا فورتنی یا پالونیای هیبرید؟
پالونیا فورتنی در میان تمام گونه های پالونیا سریع ترین رشد ممکن و به همراه پالونیا الانگاتا بالاترین کیفیت چوب را دارا می باشد، بنابراین مناطقی که پالونیا فورتنی جواب می دهد با توجه به رشد سریع و برتری چوب تولیدی، بهتر است از پالونیا فورتنی استفاده شود، گونه پالونیا تومنتوسا بالاترین تحمل سرمایی را در میان تمام گونه های پالونیا دارد اما در عوض رشد کمتری را دارا می باشد. به دلیل مشکلات متعدد در گونه پالونیا تومنتوسا برای استفاده در زراعت چوب و نیز عدم امکان کاشت پالونیا فورتنی در مناطق بسیار سرد در مناطق شمالی چین، در این کشور این دو گونه دورگ گیری شده و هیبرید شنگ تونگ تولید شد.
در هیبرید شنگ تونگ تحمل سرمایی از گونه پالونیا تومنتوسا و رشد عالی درخت از گونه پالونیا فورتنی به عاریت گرفته و با هم ترکیب شد. اما در نهایت هیبرید شنگ تونگ همانند تمام دورگ ها، خصوصیات حدواسط هر دو گونه را دارا می باشد. یعنی نه کاملا شبیه پالونیا تومنتوساست و نه کاملا شبیه پالونیا فورتنی می باشد. مثالی که می توان از این دست دورگ گیری ها که توسط انسان انجام شده ذکر کرد دورگ گیری اسب و الاغ است که بنام قاطر نامگذاری شده است و قاطر خصوصیت حداوسط را اسب و الاغ را داراست و قاطر نه کاملا شبیه الاغ است و نه به طور کامل شبیه اسب، و فقط برای حمل بار در مناطق کوهستانی مناسب است.
جایی که اسب به دلیل وزن بالا در شیب کوهپایه سقوط می کرد و الاغ نیز قدرت لازم برای حمل بار در شیب ها را نداشت، بنابراین همانطور که برای مسابقه بهتر است به جای قاطر از اسب استفاده شود، به دلیل اثبات سازگاری ۲۵ ساله گونه پالونیا فورتنی در ایران و عدم وجود اطلاعات برای سازگاری بلندمدت مربوط به پالونیای هیبرید شنگ تونگ، شاید منطقی نباشد که خیلی صریح، هیبرید شنگ تونگ را برای همه استان ها و شهرهای ایران توصیه کرد. بنابراین بهتر است فعلا تا زمان اثبات سازگاری بلندمدت پالونیای هیبرید، فعلا تنها در مناطق بسیار سرد که گونه پالونیا فورتنی جواب نداده، اقدام به توصیه برای کشت هیبرید شنگ تونگ نمود.
خوشبختانه درختان پالونیا فورتنی با عمر بالای ده سال در مناطق سردسیری چون مشهد نیز دچار مشکل نشده اند و به نظر می رسد گونه فورتنی احتمالا در حد سرمای ایران به بیشتر مناطق کشور سازگاری از خود نشان داده است. با وجود اینکه در مزایا و تحمل به سرمای هیبرید شنگ تونگ شبهه ای وارد نیست و نمی توان آن را انکار کرد، اما باز هم تاکید می گردد قدرت تحمل سرمایی هیبرید شنگ تونگ همواره پایین تر از پالونیا تومنتوسا می باشد و ادعا برخی تولیدکنندگان نسبت به تحمل دماهای ۴۰ تا ۵۰ درجه زیر صفر برای پالونیا هیبرید شنگ تونگ و سایر گونه های پالونیا، نه در هیچ منبع علمی سندیت داشته و نه از طریق مراجع علمی و اساتید دانشگاه تایید می شود.
یک مشکل بزرگ دیگر در مورد پالونیای هیبرید که تنها در ایران وجود دارد موضوع فروش پالونیای هیبرید بدون ارایه گواهی معتبر از سوی یک مرجع ذی صلاح می باشد. این موضوع باعث شده شناسایی تولیدکننده ای که واقعا رقم هیبرید را تولید می کند خیلی سخت گردد.
بیشتر تولیدکنندگانی که ادعای تولید هیبرید شنگ تونگ را دارند، چون هیچ گواهی از یک مرجع رسمی همچون موسسه ثبت نهال و بذر برای تایید ادعای خود ندارند، نمی توان تنها به ادعای آنها اعتماد و اکتفا کرد، چون متاسفانه اثبات شده است عده ای سودجو بدون داشتن هرگونه گواهی نامه از مراجع معتبر، نهال های با تکثیر بذری تومنتوسا و فورتنی را به اسم هیبرید با قیمت های بسیار بالایی می فروشند!!!
این در حالی است که برخی تولیدکنندگان نهال با درج عنوان تریپلوئید به عقیم بودن بذر نهال تولیدی خود اشاره می نمایند که فاقد هر گونه پشتوانه علمی بوده و همان اندازه که وجود پالونیای تریپلوئید عقیم شبهه برانگیز بوده و توسط مراجع علمی تایید نمی شود، اثبات تولید بذر در نهال هایی که بنام پالونیای تریپلوئید به فروش رسیده است، خود سند دیگری بر ابطال ادعای عقیم بودن پالونیای هیبرید تحت عنوان پالونیا تریپلوئید است.
از طرف دیگر چون بذر پالونیای هیبرید توسط کمپانی های معتبر تولید فروش می رسد یکی دیگر اسنادی است که باید در ادعای پالونیای هیبرید عقیم بیشتر شک شود. ادعای تولید پالونیای هیبرید عقیم می تواند یک توهین و نیز گرفتار شدن در دام یک کلاهبرداری برای کشاورزانی باشد که تمایل به سرمایه گذاری برای زراعت چوب پالونیا را دارند.
بنابراین به کشاورزانی قصد کاشت پالونیا را دارند توصیه می شود در صورت عدم ارائه گواهی نامه معتبر از سوی مراجع ذی صلاح از جمله، موسسه ثبت و گواهی نهال و بذر به ادعای نوع هیبریدی بودن یا عقیم بودن بذر نهال پالونیا شک نموده و ارائه مدرک معتبر را از فروشنده مطالبه نمایند.
دکتر حسن سلطانلو
دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان